Η στοματική κοιλότητα μπορεί να προσβληθεί από πλήθος ιών παρουσιάζοντας ποικίλη βαρύτητα και κλινική εικόνα.
Κάποιες φορές η κλινική εικόνα των στοματικών βλαβών που προκαλείται από ιούς μπορεί να αποτελεί πρώιμη εκδήλωση της νόσου ή να είναι τόσο χαρακτηριστική που είναι αρκετό για να τεθεί η διάγνωση.
Ιός του απλού Έρπητα (HSV)
Παγκόσμια το 66% του πληθυσμού έχει προσβληθεί από τον τύπο 1 του απλού έρπητα (HSV-1).
Οι βλάβες στη στοματική κοιλότητα και την περιστοματική περιοχή προκαλούνται
συνήθως από τον τύπο 1 του απλού έρπητα (HSV-1) και σπανιότερα από τον τύπο 2 του απλού έρπητα (HSV-2) που κατά κύριο λόγο ευθύνεται για τη λοίμωξη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Η πρώτη μόλυνση συμβαίνει συνήθως στην παιδική ηλικία και κυρίως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Παρόλα αυτά είναι δυνατόν να εμφανιστεί σε μικρότερο ποσοστό και σε ενήλικες.
Ο ιός μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω μολυσμένων στοματικών εκκρίσεων κατά την διάρκεια στενής επαφής.
Μετά την 1η λοίμωξη που αποκαλείται πρωτογενής, ο ιός παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στα αισθητήρια γάγγλια του νεύρου της προσβληθείσας περιοχής (τρίδυμο) και κάτω από κατάλληλες συνθήκες (ανοσοκαταστολή, πυρετός, έκθεση στο κρύο κλπ. ) αναζωπυρώνεται δίνοντας γένεση στις δευτερογενείς βλάβες του έρπη, με τη μορφή του επιχείλιου έρπη ή της δευτεροπαθούς ερπητικής ουλοστοματίτιδας. Οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς έχουν αυξημένο κίνδυνο αναζωοπύρωσης του ιού.
Πρωτοπαθής Ερπητική Ουλοστοματίτιδα
Η κλινική εικόνα και συμπτωματολογία ποικίλει και κυμαίνεται από υποκλινική έως σοβαρή λοίμωξη. Η ένταση και η βαρύτητα της λοίμωξης διαφέρει σε παιδιά και ενήλικες.
Σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει ήπια δεκατική πυρετική κίνηση που μπορεί και να μη γίνει αντιληπτή, ανορεξία, και αδιαθεσία ενώ ταυτόχρονα τα ούλα είναι διογκωμένα και εξέρυθρα. Η κλινική αυτή εικόνα και συμπτωματολογία δεν είναι ειδική για την ερπητολοίμωξη και μπορεί να αποδοθεί σε άλλα αίτια. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η εξέταση από στοματολόγο.
Άλλες φορές είναι εμφανή τα σημεία της πρωτοπαθούς ερπητικής ουλοστοματίτιδας, ειδικά εάν ο ασθενής είναι ενήλικας. Σε αυτή την περίπτωση προηγούνται γενικά συυμπτώματα και σημεία όπως πυρετός, δυσκαταποσία, ανορεξία, αδιαθεσία περιοχική λεμφαδενίτιδα, διογκωμένες αμυγδαλές. Συχνά η αρχική κλινική εικόνα είναι παρόμοια με βαριά φαρυγγίτιδα. Πάλι αυτή η κλινική εικόνα και συμπτωματολογία δεν είναι ειδική για την ερπητολοίμωξη και μπορεί να αποδοθεί σε άλλα αίτια. Μερικές ημέρες αργότερα εμφανίζονται φυσαλίδες που όμως σπάνε γρήγορα καταλείποντας εξελκώσεις τόσο σε περιοχές των ούλων όσο και σε άλλα σημεία του στοματικού βλεννογόνου. Τα ούλα επίσης είναι διογκωμένα, εξέρυθρα και αιμορραγικά. Βλάβες μπορεί να εμφανιστούν και στα χείλη. Σε αυτή τη φάση της νόσου υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του ιού σε άλλες περιοχές του σώματος όπως στο δέρμα των δαχτύλων, στην περιστοματική περιοχή ή στους οφθαλμούς.
Οι βλάβες είναι επώδυνες, επιτείνοντας τη δυσκολία στην ομιλία και στην κατάποση.
Σε αυτό το στάδιο της νόσου είναι πολύ σημαντική η ενυδάτωση και η καλή στοματική υγιεινή του ασθενούς παρά το γεγονός ότι τα παραπάνω καθίστανται δύσκολα λόγω του πόνου και της αιμορραγίας των ούλων.
Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αναλγητικών, αντιπυρετικών, και ενδεχομένως την χορήγηση αντιερπητικής αγωγής. Η αντιική θεραπεία στοχεύει στην μείωση της έντασης των συμπτωμάτων και της έκτασης των βλαβών και για να είναι αποτελεσματική πρέπει να χορηγηθεί έγκαιρα.
Δευτεροπαθής Ερπητική Ουλοστοματίτιδα
Η 2παθής ερπητική ουλοστοματίτιδα σπάνια συνοδεύεται από γενική συμπτωματολογία.
Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι: ανοσοκαταστολή, stress, έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, πυρετός, τραύμα, οδοντιατρικές εργασίες κλπ.
Η εντόπιση, η συχνότητα και η βαρύτητα των υποτροπών παρουσιάζει ποικίλη διακύμανση από ασθενή σε ασθενή. Σε περιπτώσεις που οι υποτροπές είναι συχνότατες χορηγείται κατασταλτική ανιερπητική αγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η συντριπτική πλειοψηφία (85%) των ασθενών εμφανίζει 24-48 ώρες πριν την εμφάνιση των βλαβών πρόδρομα συμπτώματα, όπως πόνο, κάψιμο, κνησμό.
Στη συνέχεια εμφανίζονται επώδυνες φυσαλίδες στο ερυθρό κράσπεδο των χειλέων (επιχείλιος έρπης) ή στο δέρμα της περιστοματικής περιοχής ή ακόμα και ενδοστοματικά. Οι φυσαλίδες σπάνε γρήγορα και καταλείπουν αβαθείς ελκώσεις καλυπτόμενες από εφελκίδες.
Η τοπική εφαρμογή ανιερπητικών σκευασμάτων είναι συνήθως αρκετή θεραπεία.
