Ο Ομαλός Λειχήνας είναι ένα χρόνιο φλεγμονώδες νόσημα που προσβάλλει το δέρμα και τους βλεννογόνους.
Η πορεία του νοσήματος χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις.
Οι βλάβες στη στοματική κοιλότητα μπορεί να είναι η 1η εκδήλωση του ΟΛ.
Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν δερματικές βλάβες ή να συνυπάρχουν και βλάβες στα γεννητικά όργανα. Δεν αποκλείεται να προσβληθούν τα νύχια και το τριχωτό της κεφαλής ενώ η προσβολή του οισοφάγου είναι πιο σπάνια.
Στη στοματική κοιλότητα εμφανίζεται κλινικά με τις παρακάτω μορφές:
- Δικτυωτή
- Υπερτροφική
- Ατροφική/διαβρωτική
- Ελκωτική
- Φυσαλιδώδης
Η ύπαρξη 2 ή περισσοτέρων μορφών είναι πιθανή και συχνή.
Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιοδήποτε σημείο του στόματος αλλά συχνότερα εντοπίζεται στη γλώσσα, στα ούλα και στον παρειακό βλεννογόνο. Άλλες λιγότερο συχνές θέσεις είναι η υπερώα και τα χείλη.
Η αιτιοπαθογένεια του ΟΛ δεν έχει διευκρινιστεί. Πρόκειται για Τ-λεμφοκυτταρική ανοσιακή απάντηση σε εξωγενείς παράγοντες.
Οι όποιες προσπάθειες να συσχετισθεί ο ΟΛ με την ηπατίτιδα C ή με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα δεν ήταν επιτυχής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τον ΟΛ στις δυνητικά κακοήθεις βλάβες αλλά στην επιστημονική κοινότητα παραμένει αμφισβητούμενη η προκαρκινική φύση του ΟΛ.
Η διάγνωση τις περισσότερες φορές είναι κλινική, ειδικά στις περιπτώσεις όπου ο ΟΛ εμφανίζεται με την τυπική δικτυωτή μορφή και οι βλάβες είναι συμμετρικές και αμφοτερόπλευρες.
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να γίνει λήψη ιστοτεμαχίου από αντιπροσωπευτική περιοχή για ιστοπαθολογική εξέταση. Η διαδικασία αυτή κρίνεται απαραίτητη για να αποκλεισθεί ή να επιβεβαιωθεί ιστολογικά η ύπαρξη δυσπλασίας ή άλλων νοσημάτων με παρόμοια κλινική εικόνα.
Ο ασθενής ανάλογα με την κλινική μορφή που εντοπίζεται στο στόμα του και την έκταση των βλαβών μπορεί να έχει συμπτώματα ή και όχι.
Η βαρύτητα της συμπτωματολογίας επίσης ποικίλει από αίσθημα αδρότητας, καύσου, δυσφορίας έως πόνο.
Στους ασυμπτωματικούς ασθενείς συνήθως δεν απαιτείται θεραπεία.
Οι επώδυνες βλάβες του ΟΛ απαιτούν θεραπεία.
Ο κύριος στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι η ανακούφιση από τον πόνο και η επούλωση των ελκωτικών βλαβών.
Η θεραπεία ανακουφίζει από τα επώδυνα συμπτώματα δεν θεραπεύει όμως το ίδιο το νόσημα.
Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με την έκταση των βλαβών και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και μπορεί να είναι τοπική ή συστηματική.
Πολύ σημαντική είναι η ενημέρωση του ασθενή σχετικά με τα κλινικά χαρακτηριστικά και τη συμπτωματολογία του ομαλού λειχήνα , τη σπουδαιότητα της διατήρησης σωστής στοματικής υγιεινής, των τακτικών επανεξετάσεων από το στοματολόγο.
αλλά και η διδασκαλία για την εκμάθηση της αυτοεξέτασης της στοματικής του κοιλότητας.
Επικαλυπτόμενα Σύνδρομα
Ομαλός λειχήνας- πεμφιγοειδές και ομαλός λειχήνας- ερυθηματώδης λύκος είναι επικαλυπτόμενα σύνδρομα χαρακτηρίζονται από την παρουσία χαρακτηριστικών του δερματικού ομαλού λειχήνα και δεύτερης νόσου:
Ομαλός λειχήνας πεμφιγοειδές, παρουσιάζεται με επικαλυπτόμενα κλινικά χαρακτηριστικά του ομαλού λειχήνα και του φυσσαλιδώδους πεμφιγοειδούς με τα κλινικά χαρακτηριστικά του ομαλού λειχήνα να προηγούνται αυτά του φυσσαλιδώδους πεμφιγοειδούς.
Ο ομαλός λειχήνας- ερυθηματώδης λύκος είναι ένα σπάνιο αλληλοεπικαλυπτόμενο σύνδρομο όπου οι ασθενείς εμφανίζουν δερματικές βλάβες με κλινικά, ιστολογικά και ανοσοπαθολογικά χαρακτηριστικά και από τις δύο νόσους.
